Στο περιοδικό ΓΙΑΤΙ, του Βασίλη Τζανακάρη,τεύχος 216, Ιούνιος 1993, αναδημοσιεύτηκε κείμενο του Ιωάννη Σκανδαλάκη, Αθυπολοχαγού Πυροβολικού, που πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χρόνος, Απρ. – Μάιος 1914.

 

Το κείμενο του Σκανδαλάκη περιέχει διαλόγους υποτίθεται του Δεσπότη Σερρών κ. Απόστολου Χριστοδούλου με τον ταγματάρχη Πεζικού Κονταράτου, που έδρευε στην Κουμάργιαννη(Κουμαριά). Η διαφωνία ήταν να επισπεύσει ο Ελληνικός στρατός να καταλάβει τις Σέρρες,ενώ ο αξιωματικός αρνιόταν με την δικαιολογία ότι «δεν έχω εντολές». Αλγεινή εντύπωση προκάλεσε η ρήση του Κονταράτου προς τον Δεσπότη, όταν αυτός εναγωνίως του έλεγε ότι«πρέπει να σπεύσετε. Θα βάλουν φωτιά στην πόλη…»: «Δεσπότη μου αυτό θα είναι ευτύχημα.

Ένα τέτοιο γεγονός θα τονώσει το εθνικό αίσθημα, το μίσος προς τους εχθρούς μας! Δεν το νομίζετε;» Πέρα από την ατυχή ρήση του αξιωματικού, το βάρος του όλου διαλόγου είναι αναμφίβολα στο ότι το ένα πρόσωπο είναι του μητροπολίτη Σερρών, που λόγω του θεσμικού του ρόλου ως προέδρου της Γενικής Συνέλευσης της Ελληνικής ορθοδόξου κοινότητος Σερρών, αντιπροσώπευε όλους τους Σερραίους Έλληνες.Ισχυρίζομαι ότι ο διάλογος που δημοσιεύτηκε δεν είναι του Μητροπολίτη Αποστόλου, αλλά του βοηθού του, επίσκοπου Αμβρόσιου Νικολαϊδη και του αξιωματικού Κονταράτου.

Τεκμηρίωση: 1) Από την ηλικία. Στο υπόψη τεύχος του ΓΙΑΤΙ δημοσιεύεται το εξής κείμενο του Σκανδαλάκη: «Κάτω από μια μικρή φουντωτή,ως σχήμα ομπρέλας, ιτιά, συναντώ τον Δεσπότην Σερρών με ένα παπάν ακόλουθον του και ολίγους οπλοφόρους. Επανήρχετο την στιγμήν εκείνην από την ερειπωμένην Νιγρίταν. Νέος,νεώτατος ο Δεσπότης, το πολύ έως τριανταπέντε ετών, ευτραφέστατος, με επιδερμίδα λεπτήν και λείαν και μακρυά ολόμαυρα γένεια». Πράγματι ο επίσκοπος Αμβρόσιος, γεννήθηκετο 1880 στην Προύσα της Μικράς Ασίας (ενώ από την βικιπαίδεια αναφέρεται το 1881) και άρα το 1913 ήταν 33 ετών, συνεπώς ο Σκανδαλάκης ήταν ακριβέστατος στην απόδοση της ηλικίας. Από την άλλη ο μητροπολίτης Απόστολος, γεννήθηκε το 1850 στους Αγίους Θεοδώρους της Ίμβρου (δες ομιλία του καθηγητή Δημήτριου Αγγ. Παπάζη, σε επετειακή εκδήλωσητης Ι. Μητρόπολης Σερρών και Νιγρίτας, 100 χρόνια ελεύθερης ζωής. Σέρρες 19132013,Κυριακή 20/1/2013, αμφιθέατρο δημόσιας κεντρικής βιβλιοθήκης Σερρών αλλά και Β.Τζανακάρης, Εικονογραφημένη Ιστορία Σερρών, τομ. Β΄, Σέρρας 1995, σημ.50 στη σ.144.Ο Χαρ. Βουρουτζίδης γράφει, στο άρθρο του Απόστολος Χριστοδούλου δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα της ΔΚΒ Σερρών, έτος γέννησης 1856. Δέχομαι το 1850), άρα το 1913 ήταν 63 χρονών και σε φωτογραφίες εποχής η γενειάδα του άσπριζε (δες φωτο με τον μητροπολίτη Απόστολο με τον πρώτο φρούραρχο Σερρών ταγματάρχη Κων. Μαζαράκη, αρχές Ιουλίου 1913. Από Γ. Καφταντζή, Ιστορία πόλεως Σερρών).2) Από τα γεγονότα: Ο Μητροπολίτης Απόστολος έστειλε την (δεύτερη) επιτροπή που απαρτίζονταν από τους Δημοσθένη Μέλφο, επίσκοπό του Αμβρόσιο και Κωνσταντίνου Ζιάκα (μεσυνοδεία οπλοφόρων), στην Κουμάργιαννηγια να παραδώσουν επιστολή του στον Ελληνικό στρατό, με αίτημα την άμεση προέλαση του Ελληνικού στρατού στις Σέρρες. Σύμφωνα με μαρτυρία του Μέλφου, επειδή τους απέλπισε ο Κονταράτος, πήγαν στην Νιγρίτα και επικοινώνησε τηλεφωνικά ο Μέλφος με τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο και τον διαβεβαίωσε ότι θα διατάξει την προέλαση.

Ο επίσκοπος Αμβρόσιος, έχοντας υπόψη του αυτό, μεταβαίνει εκνέου στην Κουμάριανη για να πείσει τον Κονταράτο λέγοντας του χαρακτηριστικά: «αφού ήλθεν η διαταγή της προελάσεως, βραδύνη να δοθή η διαταγή της εκκινήσεως».Από την άλλη μεριά ο Μητροπολίτης Απόστολος την ίδια μέρα (28η Ιουνίου 1913) αφού πήγε στο Σιδηροδρομικό σταθμό Σερρών με τον Τούρκο συνταγματάρχη Αγκιάχ Βέη, σύμφωνα με το ημερολόγιο του, αναφέρει: «Τότεμοι λέγει ο Βέης, ότι δέον να μεταβώμεν εις Κομάργιαν και παρακαλέσωμεν τον διοικητήν, ίνα το ταχύτερον αποστείλη στρατεύματα.Επιβάντες δύο ίππων,…, εσπεύδομεν προς την Κομάργιαν. Αι οβίδες πλέον διέρχοντο άνωθεντων κεφαλών μας και πέριξ ημών. Καθ’ οδόνχιλιάδας ανδρών και γυναικοπαίδων συνηντήσαμεν, φευγόντων εν αταξία, επί τέλουςδε είδομεν και προσκόπους περί τους 150,βαίνοντας προς τας Σέρρας. Συγχρόνως όμωςκαι νέφη καπνού υψούντο κατά το ανατολικόν μέρος της πόλεως. Ηρχισεν η πυρπόλησις….Περί την εσπέραν της αυτής ημέρας έφθασενεις Σέρρας το εν Κομάργιαν σύνταγμα του Ελληνικού στρατού και εξ Ορλιάκου[Στρυμονικό] η εβδόμη μεραρχία μετά πυροβολικού. Αλλ’ η πυρπόλησις της πόλεως συνετελείτο…».Από το τμήμα αυτό καταλαβαίνουμε κατ’ αρχή ότι δεν αναφέρει ο Μητροπολίτης Απόστολος συνάντηση του με τον Κονταράτο (ως εκπροσώπου του Ελληνικού στρατού) και διάλογομαζί του. Αν πραγματοποιούνταν η επαφή και οδιάλογος με τον αξιωματικό του στρατού, δεν θα το κατέγραφε αυτό το γεγονός στο ημερολόγιο του;

Επίσης αν υποθέσουμε ότι έγινε συνάντηση τότε ο Σκανδαλάκης έπρεπε, εκτός της ηλικίας, να προσδιορίσει την κατεύθυνσητου Μητροπολίτη από Σέρρες και όχι από τη Νιγρίτα όπως αναφέρει.Τελικά το πλέον εύλογο είναι να υποθέσουμεότι ο Μητροπολίτης και ο Τούρκος Συνταγματάρχης, συναντώντας τους 150 προσκόπουςνα κατευθύνονται στα Σέρρας, περίπου στη μέση της διαδρομής Σερρών Κουμάργιανης,άλλαξαν πορεία και τους ακολούθησαν.