Αναμφίβολα, η τηλεργασία και εν γένει η εργασία από το σπίτι συνιστά ένα μεγάλο οικονομικό επίτευγμα, αφού δίνει τη δυνατότητα στον εργαζόμενο να διατηρήσει την εργασιακή του ασφάλεια, μειώνοντας παράλληλα το κόστος μετακίνησης. Ειδικά εν μέσω της οξύτατης κρίσης που αντιμετωπίζουμε, με την έξαρση του COVID-19 και τον εγκλεισμό στο σπίτι, το καθεστώς της τηλεργασίας φαντάζει ένας «επίγειος παράδεισος», τη στιγμή που πολλές επιχειρήσεις κλείνουν και ένα μεγάλο ποσοστό εργαζομένων κυριολεκτικά παλεύουν να επιβιώσουν με μοναδικό έσοδο τα κρατικά επιδόματα.

Ωστόσο, αυτή  η πραγματικότητα αποτελεί τη μία όψη του νομίσματος, την σε πρώτο επίπεδο προσέγγιση του φαινομένου… Κρίνεται αναγκαίο να εξετάσουμε το ζήτημα πολυπρισματικά και σε βάθος, προκειμένου να κατανοήσουμε ότι υπάρχουν πολλές ακόμη πτυχές που οφείλουμε να εξετάσουμε προτού συναγάγουμε το τελικό συμπέρασμα- πόρισμα!

Ειδικότερα, καθίσταται επιτακτική ανάγκη αφενός να ερευνήσουμε τα πλεονεκτήματα που η τηλεργασία «χαρίζει» στις μεγάλες επιχειρήσεις και αφετέρου τα σοβαρά μειονεκτήματα – πλήγματα- που επιφέρει στον εργαζόμενο και την οικογενειακή του ζωή. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζοντας την πρώτη παράμετρο είναι σχετικά εύκολο να κατανοήσουμε ότι με την τηλεργασία το κόστος των εταιρειών ελαχιστοποιείται, καθώς τα λειτουργικά έξοδα μειώνονται σημαντικά με την παραμονή του εργαζόμενου στο σπίτι. Η θέρμανση κλείνει, τα αναλώσιμα περιορίζονται, ο χώρος δεν απαιτεί καθάρισμα, αφού δεν χρησιμοποιείται. Μάλιστα, οι τελευταίες ειδήσεις, ιδιαίτερα από τη Μ. Βρετανία, είναι ότι πολλές επιχειρήσεις αφήνουν τους χώρους που είχαν ενοικιάσει, συχνά ολόκληρα κτήρια μένουν κενά, αφού δεν τα χρειάζονται πλέον! Οι εργαζόμενοι βρίσκονται στον χώρο του σπιτιού τους, από όπου εργάζονται με δικά τους λειτουργικά έξοδα, αφού τόσο το κόστος του εξοπλισμού όσο και της συντήρησής του βαρύνει τους ίδιους! Μάλιστα, προσωπικά δεν γνωρίζω να υπάρχει από τις επιχειρήσεις πρόβλεψη μισθολογική – κοινώς bonus- για τα λειτουργικά  αυτά έξοδα του σπιτιού.

Αυτό το καθεστώς υφίσταται και σε κρατικό επίπεδο, αν εξετάσουμε την περίοδο αυτή της τηλεκπαίδευσης. Το Υπουργείο Παιδείας δεν εξόπλισε τους εκπαιδευτικούς με τον απαραίτητο Η/Υ, ούτε προέβλεψε για τα έξοδα σύνδεσης στο διαδίκτυο. Η πρόβλεψη ακόμη και για τους αποκλεισμένους μαθητές ήταν περιορισμένη, γεγονός που επιβάρυνε ακόμη περισσότερο τα παιδιά που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές ή τα παιδιά των Ρομά ή τα προσφυγόπουλα που ζουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς ...

                Όμως, τα συμπεράσματα είναι ακόμη πιο ανησυχητικά αν εξετάσουμε τη δεύτερη παράμετρο του ζητήματος, που αφορά την οικογενειακή ζωή εν μέσω τηλεργασίας… Οι εργαζόμενοι πλήττονται σοβαρά, καθώς το εργασιακό «στρες» μεταφέρεται στον χώρο του σπιτιού, με συνέπεια να χάνεται το οικογενειακό «άσυλο». Ο εκνευρισμός και η υπερένταση αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά, τα οποία έχουν εισβάλει και κυριαρχούν στο σπίτι. Εκνευρισμός ανάμεσα στο ζευγάρι, που συχνά καλείται να αντεπεξέλθει σε άλλες εργασιακές ώρες στον ίδιο χώρο, εκνευρισμός ανάμεσα σε γονείς και παιδιά για το ποιος θα χρησιμοποιήσει τον ένα υπολογιστή, ή τον χώρο του γραφείου, εφόσον υπάρχει, εκνευρισμός για την καλή ή κακή σύνδεση στο ίντερνετ! Το άγχος, ο εκνευρισμός και εν τέλει η απομάκρυνση συνιστούν τα βασικά «δώρα» της τηλεργασίας, η οποία έχει εισβάλει και παραβιάζει το οικογενειακό άσυλο, το οποίο,  σημειωτέον, συνιστά θεμελιώδες πολιτικό δικαίωμα, θεμελιωμένο στη χώρα μας με το Σύνταγμα του 1844 …

            Συνεπώς, το ζήτημα είναι βαθύ και πολύ ουσιαστικό και ασφαλώς πρέπει να μεριμνήσουμε για την μετά COVID-19 εποχή! Ασφαλώς, η τηλεργασία αποτελεί σημαντικό προνόμιο έναντι της ανεργίας, ωστόσο με κάθε κόστος; Μήπως πρέπει να αναρωτηθούμε πιο ουσιαστικά και να εξετάσουμε την μετά COVID-19 περίοδο; Η τηλεργασία θα ακυρωθεί αυτομάτως μπροστά στην δια ζώσης εργασία και θα επιστρέψουμε όλοι στην προ COVID-19 εργασιακή εποχή; Οι επιχειρήσεις θα μισθώσουν εκ νέου χώρους εργασιακούς ή θα διατηρήσουν την τρέχουσα κατάσταση; Δεν θέλουμε να γίνουμε «Κασσάνδρες» -κοινώς χρησμολόγοι δεινών-, δεν μας αρέσουν -φύσει και θέσει- οι κινδυνολογίες, ωστόσο, κρίνουμε ότι ως υπεύθυνοι πολίτες πρέπει να αναλογιστούμε τα ζητήματα αυτά και να δράσουμε με πολιτική υπευθυνότητα, πιέζοντας την Πολιτεία, σε επίπεδο εθνικό και υπερεθνικό (βλ. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) να λάβει μέτρα για τη διασφάλιση του εργασιακού μέλλοντος και πρωτίστως τη διάσωση του οικογενειακού μας ασύλου.

Ευσταθία Α. Γεωργοπούλου, Φιλόλογος, M.ed, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων

Ηλίας Τσακιρίδης, Φυσικός- Ιδιοκτήτης Φροντιστηρίου «ΆΝΟΔΟΣ»,

 Σιδηρόκαστρο- Σερρών.