Τ' ΑΠΑΡΑΤΗΡΗΤΑ

Παγίδες της Αγκυρας με την ΑΟΖ

Το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών είναι εξαιρετικά περίπλοκο, διότι συγκρούονται συμφέροντα των χωρών της Κεντρικής, της Ανατολικής Μεσογείου και των πολυεθνικών, που δραστηριοποιούνται στον εντοπισμό και εκμετάλλευση των υποθαλασσίων υδρογονανθράκων.

Το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών είναι εξαιρετικά περίπλοκο, διότι συγκρούονται συμφέροντα των χωρών της Κεντρικής, της Ανατολικής Μεσογείου και των πολυεθνικών, που δραστηριοποιούνται στον εντοπισμό και εκμετάλλευση των υποθαλασσίων υδρογονανθράκων.

 Του Χρήστου Πλέσσα
Το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών είναι εξαιρετικά περίπλοκο, διότι συγκρούονται συμφέροντα των χωρών της Κεντρικής, της Ανατολικής Μεσογείου και των πολυεθνικών, που δραστηριοποιούνται στον εντοπισμό και εκμετάλλευση των υποθαλασσίων υδρογονανθράκων.
Τα παράκτια κράτη που εμπλέκονται είναι Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος, Συρία, Λίβανος, Ισραήλ, Αίγυπτος, Λιβύη και Ιταλία. Το μείζον για την Ελλάδα πρόβλημα, εκτός των ενεργειακών πόρων και αυτού της αλιευτικής οικονομίας, είναι τα ευαίσθητα και δυσεπίλυτα κυριαρχιακά δικαιώματα που ενδημούν μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Υπήρξαν προσπάθειες απ’ την Ε.Ε. να βοηθηθούν τα παράκτια κράτη – μέλη της, ώστε να έρθουν σε συνεννοήσεις με τις όμορες χώρες και οι εθνικές Α.Ο.Ζ. να είναι και ευρωπαϊκές, αλλά έμειναν στα χαρτιά. Αν επιτυγχάνετο αυτό, η διαπραγμάτευση Ελλάδος – Τουρκίας για την οριοθέτηση της μεταξύ των Α.Ο.Ζ. από διμερές θέμα θα γινόταν ευρωπαϊκό.
Η Τουρκία αντιπαρατίθεται για την οριοθέτηση της δικής της Α.Ο.Ζ. με της Ελλάδος και της Κύπρου. Επιδίωξή της είναι να είχε λόγο και με την Αίγυπτο, αν δεν της τα χάλαγε το Καστελόριζο.
Η ύπαρξή του σ’ αυτή τη θέση συντελεί, ώστε η ελληνική Α.Ο.Ζ. να συνορεύει με την Κυπριακή και σε μεγάλη έκταση με της Αιγύπτου, καθ’ όσον, σύμφωνα με το δίκαιο της θαλάσσης του 1982, τα νησιά διαθέτουν υφαλοκρηπίδα και Α.Ο.Ζ. (άρθρο 121), η οποία καθορίζεται όπως για τις ηπειρωτικές περιπτώσεις. Η Τουρκία, που δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση, ανακήρυξε και οριοθέτησε τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ. και τη δική της Α.Ο.Ζ. στον Εύξεινο Πόντο με τη Ρωσία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Δεν αναγνωρίζει, όμως, ότι το Καστελόριζο έχει Α.Ο.Ζ. υποστηρίζοντας αίολες δικαιολογίες ότι δεν είναι νησί που ανήκει στο Αιγαίο, αλλά στη Μεσόγειο.
Τον Σεπτέμβριο 2003 οριοθετήθηκε η Α.Ο.Ζ. μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου. Η Ελλάδα κινήθηκε να οριστικοποιήσει παρόμοια συμφωνία απ’ τον Φεβρουάριο 2004, αλλά μεσολάβησε η Τουρκία προειδοποιώντας το Κάιρο να ματαιώσει κάθε υπογραφή και προσπάθησε να κλείσει εκείνη συμφωνία με την Αίγυπτο για τη μεταξύ τους Α.Ο.Ζ., αγνοώντας την ύπαρξη του Καστελόριζου, μερικών άλλων νήσων της Δωδεκανήσου και δύο τριών νησίδων νότια της Κρήτης. Το ίδιο έκανε να ματαιωθεί η υπογραφείσα συμφωνία για την Α.Ο.Ζ. μεταξύ Ελλάδος – Αλβανίας, η οποία τελικά απερρίφθη απ’ το Αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο.
Τον Σεπτέμβριο 2013 προτάθηκε να γίνει τριμερής συνεργασία των Υπ. Εξωτερικών Αιγύπτου, Ελλάδος, Κύπρου, αλλά δεν τα κατάφεραν διότι οι παρεμβάσεις της Αγκυρας ήσαν αποτελεσματικές ένεκα και της αρνητικής θέσης των Αιγυπτίων Αδελφών Μουσουλμάνων. Οι μεγάλοι παίχτες φαίνεται ότι εξέταζαν άλλα σενάρια για την περιοχή.
Η ανακήρυξη Α.Ο.Ζ. από κάθε κράτος, το μήκος της οποίας περιορίζεται στα 200 ν.μ., είναι κυριαρχικό του δικαίωμα. Μονομερώς χωρίς διαπραγματεύσεις με τα όμορα κράτη δεν γίνεται. Για το Αιγαίο, που οι αποστάσεις είναι μικρές, τα όριά της συμπίπτουν με αυτά της υφαλοκρηπίδας, για την οποία συζητάμε επί 40 χρόνια. Για την Α.Ο.Ζ. στη Μεσόγειο νότια της Κρήτης πρέπει να συμφωνήσουμε με Κύπρο και Αίγυπτο. Το σφάλμα των προηγουμένων κυβερνήσεων είναι η μη ανακήρυξη της Α.Ο.Ζ. με την Κύπρο. Το θέμα Καστελόριζο δεν θα υπήρχε.
Σήμερα, λόγω της πολιτικής ρευστότητος που επικρατεί στην περιοχή, κανείς δεν ομιλεί περί Α.Ο.Ζ. Στη σημερινή κυβέρνηση παρ’ ότι το ζήτημα Α.Ο.Ζ. ήταν στην ατζέντα ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝ.ΕΛ., επικρατεί σιωπή. Το ότι η Τουρκία έχει εφαρμόσει το Δίκαιο της θαλάσσης στον Εύξεινο Πόντο και όχι στο Αιγαίο, ούτε και στη Μεσόγειο με βάση το Καστελόριζο, σημαίνει ότι μετά και την παρουσία του ΝΑΤΟ για το μεταναστευτικό, τα πλοία του οποίου δεν φτάνουν μέχρι το Καστελόριζο, κάτι συμβαίνει. Δηλαδή η Τουρκία κάτι μεθοδεύει, όταν λέει ότι το νησί ανήκει στη Μεσόγειο.
Αύριο μπορεί να ισχυρισθεί ότι δεν ανήκει και στην Ελλάδα!